Michał Klepfisz: bohater powstania i inżynier

Kim był Michał Klepfisz?

Podstawowe informacje o bohaterze

Michał Klepfisz, urodzony 17 kwietnia 1913 roku w Warszawie, był postacią niezwykłą, łączącą w sobie głęboką wiedzę techniczną z niezłomną postawą patriotyczną i bojową. Jako inżynier chemik ukończył prestiżową Politechnikę Warszawską, co stanowiło fundament jego późniejszej, kluczowej roli w konspiracji. Jego życie, choć tragicznie przerwane 20 kwietnia 1943 roku, zapisało się złotymi zgłoskami w historii polskiego ruchu oporu, a zwłaszcza w kontekście powstania w getcie warszawskim. Był on zaangażowany w działalność społeczną i polityczną, należąc do Bunda, partii socjalistycznej żydowskiej, oraz aktywnie działając w organizacji sportowej „Jutrznia” (Morgnshtern). Jego postać to symbol odwagi, poświęcenia i niezwykłej determinacji w obliczu beznadziejnej sytuacji.

Życie prywatne i rodzina

W obliczu wojennej zawieruchy i narastającego terroru, Michał Klepfisz znajdował również wsparcie w życiu prywatnym. Był żonaty z Rosą Perczykow, która po ślubie stała się Rosą Klepfisz. Owocem ich miłości była córka, Irena Klepfisz. Los oszczędził jego najbliższych – żona i córka przeżyły wojnę, co stanowiło pewną pociechę w ogromie strat tamtych lat. Sama Rosa Klepfisz przeżyła wojnę i dożyła sędziwego wieku, zmarła w 2016 roku, mając 101 lat. Choć o szczegółach życia rodzinnego Michała Klepfisza wiemy niewiele, to świadomość istnienia rodziny i ich wspólnego losu dodaje głębi jego postaci, podkreślając, że walczył nie tylko o idee, ale także o przyszłość swoich bliskich.

Rola w Powstaniu w Getcie Warszawskim

Kierowanie produkcją materiałów wybuchowych

Wyjątkowe umiejętności Michała Klepfisza jako inżyniera chemika okazały się nieocenione w warunkach konspiracji, zwłaszcza podczas powstania w getcie warszawskim. W strukturach Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) objął on kluczową funkcję kierowania produkcją materiałów wybuchowych. Był to jeden z najbardziej decydujących aspektów przygotowań do zbrojnego oporu. Klepfisz, wykorzystując swoją wiedzę teoretyczną i praktyczne doświadczenie, potrafił organizować i nadzorować proces wytwarzania prymitywnych, lecz skutecznych ładunków, które miały stanowić oręż powstańców. Jego zaangażowanie w ten obszar działalności świadczyło o jego wizjonerstwie i zdolności do adaptacji posiadanych umiejętności do ekstremalnych realiów. Co więcej, szkolenie wojskowe w zakresie produkcji materiałów wybuchowych odbywał u przedstawiciela Armii Krajowej, co podkreślało rozległość i głębokość jego konspiracji i współpracy z innymi formacjami ruchu oporu.

Współpraca z Armią Krajową

Michał Klepfisz stanowił ważny łącznik między Żydowską Organizacją Bojową a Armią Krajową. Ta współpraca, często naznaczona trudnościami i podejmowana w warunkach ścisłej tajemnicy, była kluczowa dla powodzenia powstańczej walki. Poprzez Michała Klepfisza, Armia Krajowa była w stanie przekazywać broń i inne niezbędne materiały do getta. Ta pomoc, choć niewystarczająca w obliczu przewagi niemieckiej, stanowiła realne wsparcie dla bojowników ŻOB i była wyrazem solidarności polskiego podziemia z żydowskim ruchem oporu. Współpraca ta pokazuje, że mimo podziałów i zróżnicowania celów, istniała przestrzeń dla wspólnego działania przeciwko wspólnemu wrogowi. Działalność Klepfisza w tym zakresie była dowodem jego zaangażowania w szeroko pojęty ruch oporu.

Bohaterska śmierć Michała Klepfisza

Tragiczny los Michała Klepfisza rozegrał się w drugim dniu powstania w getcie warszawskim. Jego śmierć była aktem najwyższego heroizmu i poświęcenia. W momencie krytycznym, gdy jego towarzysze broni znajdowali się w śmiertelnym niebezpieczeństwie, Klepfisz, zasłaniając własnym ciałem karabin maszynowy wroga, umożliwił im wycofanie się i ratunek. Ten niezwykły akt odwagi, będący świadectwem jego głębokiego poczucia odpowiedzialności za współtowarzyszy, pozwolił na ocalenie życia wielu ludzi. Jest to jedna z najbardziej poruszających historii o bohaterskiej śmierci podczas powstania. Michał Klepfisz stał się jedną z pierwszych potwierdzonych ofiar śmiertelnych po stronie żydowskiej w powstaniu w getcie warszawskim, a jego czyn na zawsze zapisał się w annałach historii jako symbol poświęcenia.

Dziedzictwo i upamiętnienie

Odznaczenie Virtuti Militari

Pośmiertne uznanie dla heroizmu Michała Klepfisza przyszło w postaci najwyższego polskiego odznaczenia wojskowego. Gen. Kazimierz Sosnkowski, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, odznaczył go Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. To niezwykle prestiżowe wyróżnienie, przyznawane za wyjątkowe męstwo i odwagę w walce, jest dowodem najwyższego uznania dla czynu Michała Klepfisza. Warto podkreślić, że oryginalny Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari znajduje się obecnie w Muzeum Pamięci Holokaustu w Waszyngtonie, co świadczy o międzynarodowym zasięgu jego historii i pamięci o nim. Order ten jest nie tylko świadectwem jego osobistego bohaterstwa, ale także symbolem podkreślającym znaczenie powstania w getcie warszawskim w szerszym kontekście walki o wolność.

Symboliczne miejsca pamięci

Pamięć o Michale Klepfiszu jest żywa i manifestuje się poprzez liczne miejsca upamiętnienia. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Żydowskim w Warszawie przy ulicy Okopowej. Na tym miejscu spoczywają jego doczesne szczątki, a cenotaf zawiera inskrypcję opisującą jego kluczową rolę podczas powstania i podkreślającą jego bohaterską śmierć. Dodatkowo, Michał Klepfisz został upamiętniony na kamiennym bloku Traktu Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów przy ulicy Zamenhofa w Warszawie. Te miejsca pamięci nie tylko przypominają o jego osobie, ale także o tragicznych wydarzeniach Holocaustu w okupowanej Polsce i o heroicznej walce ludności żydowskiej. Stanowią one ważny element dziedzictwa narodowego i przypominają o konieczności pielęgnowania pamięci o bohaterach tamtych czasów.

Kariera i wykształcenie

Politechnika Warszawska i praca inżyniera

Droga życiowa Michała Klepfisza rozpoczęła się od solidnego fundamentu edukacyjnego. Ukończył on renomowaną Politechnikę Warszawską, zdobywając wykształcenie i tytuł inżyniera chemika. Ta specjalizacja okazała się kluczowa dla jego późniejszych działań w ramach ruchu oporu. Pozwoliła mu na zdobycie wiedzy teoretycznej i praktycznych umiejętności, które wykorzystał do produkcji materiałów wybuchowych dla Żydowskiej Organizacji Bojowej. Jego praca jako inżyniera przed wojną, a następnie wykorzystanie tej wiedzy w konspiracji, pokazuje, jak bardzo cenne mogły być dla ruchu oporu osoby o specjalistycznych kwalifikacjach technicznych. Determinacja, z jaką połączył swoje wykształcenie z walką o wolność, czyni go postacią inspirującą.